Het AD heeft een peiling gehouden over een algemeen rookverbod. Uit bijna 600 reacties blijkt dat de kennis over roken met alle gevolgen nog steeds zwak is.
Met de rubriek De Kwestie doet het AD regelmatig peilingen en probeert daarbij een overzicht te geven van de gemiddelde reacties. De stelling was deze keer "Moet er een algeheel rookverbod komen?". We hebben een analyse gemaakt van 593 reacties, hieruit blijkt dat de kennis over roken met alle gevolgen onder de bevolking nog onvoldoende is. Een aantal misverstanden blijkt hardnekkig te zijn, we herkennen hierin nog duidelijk de lifestyle marketing van de tabaksindustrie uit de vorige eeuw in volle omvang.
Het is wel de vraag in hoeverre deze reacties representatief zijn voor de Nederlandse bevolking. Allereerst is het waarschijnlijk dat juist rokers zich aangesproken voelen en daardoor eerder reageren. Daarnaast is bekend dat de lobby- en marketingafdelingen van de tabaksbranche regelmatig actief zijn bij dit soort steekproeven.
Hierbij het overzicht van 593 meldingen. Nagenoeg alle reacties zijn in te delen in drie groepen: gezondheid, geld en overheid, leefstijl en vrijheid.
Gezondheid
De harde medische feiten zijn inmiddels algemeen bekend. Ruim 2,5 miljoen Nederlanders hebben een nicotineverslaving en daarvan sterven jaarlijks 20.000 gebruikers vroegtijdig ten gevolge van deze verslaving. De gezondheidsrisico's van tabak- en nicotinegebruik zijn veelvuldig in het nieuws zijn en worden ook het meest aangehaald in discussie en reacties. Toch blijken nicotinegebruikers weinig gevoelig te zijn voor deze argumenten. Voor mensen met een gezonde en bewuste leefstijl is het rationeel en eenvoudig een verstandige keuze te maken om niet te roken. Wie verslaafd is en daarbij ook andere medische en psychische klachten heeft is blijkbaar minder bezig met gezondheid op lange termijn. Pas als er directe en ernstige gezondheidsklachten zijn kan dit een sterke prikkel zijn om proberen van de verslaving af te komen. Aan de reacties te zien lijkt het alsof een deel van de rokers nog in een 'ontkenningsfase' zit. Een greep uit de reacties:
Nooit bewezen dat het slecht is. Ik rook al 50 jaar en ben nog kerngezond. Mijn rokende oom/tante is 90 geworden. Andere dingen zijn veel slechter (alcohol, suiker, vlees, vet, auto's, ...). Je moet toch ergens aan dood gaan. Je gaat dood van leven en niet van roken.
Geld
De bruto inkomsten uit tabaksaccijnzen schommelt al enige jaren tussen 2,5 en 3 miljard euro per jaar. De totale maatschappelijke kosten ten gevolge van roken zijn een veelvoud daarvan, in sommige calculaties wordt dit begroot op meer dan 30 miljard euro jaarlijks. Uit de reacties die over dit onderwerp gaan blijkt dat soms het beeld leeft dat de inkomsten uit tabaksaccijnzen een groot deel van de staatsbegroting dekt en dat Nederland een financieel probleem heeft als deze wegvallen. Het maatschappelijk leed ten gevolge van roken is groot, spreken over kosten en geld lijkt dan een banaliteit.
Vrijheid
Het meest gebruikte argument in de afkeurende reacties is de "aantasting en beperking van de persoonlijke vrijheid". Ondanks dat algemeen bekend is dat nicotine een zwaar verslavend middel is vergelijkbaar met heroïne en cocaïne, ziet meer dan de helft van alle afkeurende reacties de verslaving als een vrijheid en eigen keuze. We herkennen hier duidelijk de gevolgen en naweeën van de leefstijlmarketing van de tabaksindustrie. In de vorige eeuw is roken neergezet als een stoere leefstijl en een rustgevende gezelligheid, een vrije keuze voor succesvolle onafhankelijke mensen. De werkelijkheid is natuurlijk het tegenovergestelde, maar dit marketingbeeld hangt nog steeds in met name de generatie die in de jaren 1940 tot en met 1990 zijn opgegroeid. Opvallend is dat juist de niet-rokers de "vrije keuze" van rokers als argument noemen, de rokers weten natuurlijk beter dat het een verslaving is met alle negatieve gevolgen voor de gezondheid. Een greep uit de reacties:
Betutteling, laat rokers zelf beslissen, maak ik zelf wel uit, laat rokers genieten, we mogen zelf niets meer beslissen, rokers doen niemand kwaad, regeltjesland, niet zeuren laat rokers met rust, mensen hebben het recht om te roken, leven en laten leven, rookverbod is een grote beperking van mensenrechten, overheid moet zich niet met privé keuzes van burgers bemoeien, dit is geen democratie maar dictatuur, dit is rokers pesten, alcohol vet suiker patat zout snoep mag wel, rokende kinderen is verantwoordelijkheid van ouders en niet van overheid, onmogelijk te handhaven, dan moet je alles verbieden, iedere volwassene (18+) mag zelf beslissen, rookvrije generatie wordt door de overheid opgedrongen, overheid wil alles controleren, verplicht stoppen geeft stress en dat geeft meer ellende en kosten, vlees is veel erger, alcohol en wiet is veel erger, niet alles verbieden, vrijheid is de belangrijkste waarde in het leven, ieder mens moet eigen keuzes kunnen maken, iedereen kan stoppen als hij wil, mijn keuze om te roken gaat niemand wat aan, hoort bij een gezellig leven, ontneem ouderen rokers hun laatste/enige geluk/genot niet.
