Vlag van Tunesie

In Tunesië beheert de staat de tabaksindustrie via de Régie Nationale des Tabac et des Allumettes (RNTA). Wat ooit bedoeld was om een betrouwbare inkomstenbron voor de overheid te zijn, is inmiddels verworden tot een verhaal van schulden, corruptie en gebroken beloften.

De RNTA heeft het exclusieve recht op de productie en verkoop van tabaksproducten, zoals sigaretten, sigaren, aanstekers, snuiftabak en waterpijptabak (onder de naam maassel). De RNTA lijdt onder een eindeloze reeks schandalen en wanbeheer. Volgens klokkenluider Marwa (niet haar echte naam), een voormalige medewerker, is de corruptie diepgeworteld. Kwaliteitscontroles worden stopgezet door steekpenningen, laboratoria zijn gesloten en testapparatuur is defect. Dit alles, veroorzaakt doordat de directeur-generaal zich zou hebben laten omkopen, heeft geleid tot enorme zorgen over de kwaliteit van de producten die miljoenen Tunesische rokers dagelijks consumeren. Ironisch genoeg werd het Tunesische tabaksmonopolie eind negentiende eeuw door de voormalige Franse overheersers juist opgericht om tabaksfraude te bestrijden.

Het verhaal van Marwa illustreert de ernst van de situatie. Ze wijst erop dat er veel meer schadelijke stoffen in sigaretten van het bedrijf zouden kunnen zitten dan op de verpakking wordt vermeld. Rokers kunnen niet zeker weten wat er in de sigaretten zit die ze roken. Naast de zorgen over productkwaliteit, is de verkoop en distributie van sigaretten zelf een bron van corruptie. Vergunningen om tabak te verkopen worden vaak verleend aan mensen met sociale of economische problemen, zoals personen met een beperking. Wat op papier een nobele maatregel lijkt, wordt in de praktijk vaak misbruikt. Deze vergunningen worden verhuurd aan tussenhandelaren, die vervolgens de distributie controleren. Hierdoor is de markt in handen van een kleine groep machtige tussenhandelaren, die de prijzen opdrijven en de wettelijke beperkingen omzeilen.

Wahid (ook niet zijn echte naam), een man met een lichte lichamelijke beperking, vertelt hoe hij zijn tabaksvergunning erfde na het overlijden van zijn opa. Omdat hij als enige werkloze in de familie niet kon weigeren, raakte hij verstrikt in een systeem waarin vergunninghouders slechts een schijntje verdienen aan de daadwerkelijke verkoop. Hierom verkopen vergunninghouders hun vergunning aan iemand met meer geld. In ruil hiervoor krijgen vergunninghouders een vast bedrag per week, terwijl de huurders de daadwerkelijke winsten opstrijken.

De problemen bij de RNTA vragen om onmiddellijke hervormingen om de corruptie en het wanbeheer aan te pakken; transparante en onafhankelijke kwaliteitscontroles moeten worden hersteld en het vergunningensysteem moet worden herzien.

Meldpunt
Word lid