Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft berekend dat de afspraken in het Nationaal Preventieakkoord (NPA), opgesteld in 2018, niet gehaald gaan worden.
Door een modelberekening gemaakt door het RIVM blijkt dat de afspraken die gemaakt zijn in het NPA niet genoeg zullen zijn om het percentage rokers, mensen met overgewicht en problematische drinkers te laten dalen. Het is de eerste keer dat het RIVM een uitgebreide berekening heeft gemaakt, en hieruit blijkt dat er stevigere maatregelen nodig zullen zijn om deze ambities te halen.
In het NPA heeft de overheid afspraken gemaakt met 70 partijen om het percentage rokers, mensen met overgewicht en problematische drinkers te laten dalen in de komende periode, tot 2040. Door een modelberekening van het RIVM blijkt echter dat deze afspraken niet voldoende impact zullen hebben om de ambities voor 2040 te halen. Dit geldt voor alle drie de categorieën.
Het is zeker zo dat het aantal rokers zal zijn gedaald met 2040. Volgens de berekening rookt ongeveer 10 procent van de volwassenen dan nog. Zonder de maatregelen zou dit 13 procent zijn, maar de ambitie was om dit te laten dalen naar 5 procent. Ook kwam uit de berekening dat 4 procent van de 12-16 jarigen nog roken, terwijl hier het doel was dat geen enkel kind in deze doelgroep nog rookt. Extra maatregelen en een intensivering van de huidige maatregelen zijn dus nodig om deze doelen alsnog te halen.
Demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, ChristenUnie) gaf aan oprecht teleurgesteld te zijn over het rapport. Volgens Jochen Mierau, hoogleraar economie van de volksgezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen en het UMCG, illustreert dit de lakse houding van opeenvolgende kabinetten ten opzichte van preventieve maatregelen. ‘Als klimaatdoelen of normen voor begrotingstekorten niet gehaald worden, dan mag de minister direct tekst en uitleg geven in de Kamer en uitleggen welke maatregelen hij of zij neemt. Maar gezondheidsdoelen zijn allemaal veel te vrijblijvend. Haal je die niet dan is het ‘jammer’ en gaan we door met de orde van de dag. Je zou gezondheidsdoelen wettelijk moeten verankeren, zodat je bestuurders erop kunt afrekenen. Die stok achter de deur is hard nodig.’
Prijsstijgingen van ongezonde producten zijn volgens Maria Jansen, hoogleraar populatiegericht gezondheidsbeleid aan de Universiteit van Maastricht, een bewezen effectief middel om het gebruik ervan te verminderen. Ze benadrukt dat falend preventiebeleid praktisch geschoolden harder treft dan theoretisch geschoolden, wat resulteert in een aanzienlijk verschil in levensverwachting. Het RIVM concludeert eveneens in haar rapport dat extra prijsverhogingen voor tabak, alcohol en ongezond eten noodzakelijk zijn om de gezondheidsdoelen uit het NPA te behalen, en pleit voor het goedkoper maken van gezonde keuzes.
‘Sigaretten gaan uit de supermarkten, en dan opent er in no time een tabakswinkel vlakbij. Als het je echt menens is om roken terug te dringen, leg dan wettelijk vast dat er binnen een straal van 100 meter van een supermarkt geen tabak verkocht mag worden. Dan komen mensen simpelweg minder in aanraking met die producten’, aldus Mierau.
Van Ooijen: ‘Ondernemers, laat winstoverwegingen niet zwaarder wegen dan de rookvrije generatie in 2040’. Een moreel appel waarvan volgens Mierau allang is bewezen dat het niet werkt. ‘Bedrijven zullen winst maken altijd op één zetten, een overheid moet die gezonde keuzes bij bedrijven veel harder afdwingen met wetgeving.’
- RIVM
- Nationaal Preventieakkoord (pdf | 76 pagina's | 528 kB)
- AD
- AD (Archief)
- NOS
- NRC
- NRC (Archief)
- NRC – Commentaar (bevat meningen, interpretaties en keuzes, geschreven door een groep redacteuren, waarmee NRC laat zien waar het voor staat)
- NRC – Commentaar (Archief)
- NU.nl
- Het Parool
- Het Parool (Archief)
- RTL Nieuws
- de Volkskrant
- de Volkskrant (Archief)
- de Volkskrant – Commentaar (standpunt van de krant dat tot stand komt na discussie tussen commentatoren en hoofdredactie)
- de Volkskrant – Commentaar (Archief)
