Volgens 22 gezondheidsfondsen leven Nederlanders steeds korter in goede gezondheid, nemen chronische aandoeningen toe, en beweegt 40 procent van de jongeren te weinig.
Deze situatie wordt als een opkomende "gezondheidsramp" gezien, die ook de welvaart van Nederland kan schaden. Om deze problemen aan te pakken, pleiten de gezondheidsfondsen ervoor dat gezondheid het uitgangspunt wordt van al het overheidsbeleid. Een manifest met deze boodschap wordt vandaag aangeboden aan demissionair minister Pia Dijkstra voor Medische Zorg (D66).
De organisaties benadrukken de negatieve economische gevolgen van de ongezondheid, zoals hoge kosten voor de samenleving en toenemende personeelstekorten. Volgens hen stopt deze negatieve ontwikkeling niet vanzelf. Jochen Mierau, hoogleraar Economie van de Volksgezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, wijst erop dat mensen met lagere inkomens 8 jaar korter leven dan mensen met hogere inkomens, en maar liefst 24 jaar korter in goede gezondheid.
Het manifest wijst op vier industrieën die volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO bijdragen aan de gezondheidsproblemen: de tabaks-, alcohol-, bewerkt voedsel- en fossiele brandstofindustrie. Mierau noemt specifiek roken als voorbeeld. Ondanks eerdere maatregelen zien we in Nederland weer een toename van rokers, mede door de opkomst van vapen. Voedselproducenten maken ongezonde producten bewust verslavend, wat bijdraagt aan het probleem.
Hoewel preventie wordt genoemd in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB, wordt in de financiële bijlage juist veel geld voor preventie geschrapt. Op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) komt een staatssecretaris voor Jeugd, Preventie en Sport, waarbij Vincent Karremans (VVD) als kandidaat wordt genoemd.
Mierau benadrukt dat Nederland het gezondheidsprobleem serieus moet nemen. De grondwet verplicht de overheid om maatregelen te treffen ter bescherming van de volksgezondheid. Hij pleit voor het formuleren van gezondheidsdoelen en bijbehorend beleid, vergelijkbaar met begrotingsdoelen. Ook supermarkten moeten hun verantwoordelijkheid nemen door geen ziekmakende producten aan te prijzen en maatschappelijke kosten in de productprijzen te verwerken.
De 22 gezondheidsfondsen willen komend jaar een 'gezondheidstop' organiseren, waar overheid, bedrijfsleven, wetenschap, zorg- en patiëntenorganisaties concrete afspraken moeten maken over het bevorderen van de gezondheid van Nederlanders. Voorzitter Hans Schirmbeck benadrukt dat de fondsen niet alleen aandacht willen vragen voor de problemen, maar ook actie willen ondernemen en het voortouw willen nemen. Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) is een vereniging; ze bestaat uit de volgende leden: Stichting ALS Nederland, Alzheimer Nederland, Nederlandse Brandwonden Stichting, Diabetes Fonds, Epilepsiefonds, HandicapNL, Hartstichting, Hersenstichting, KWF, KNCV TB PLUS, Longfonds, Maag Lever Darm Stichting, MIND Fonds Psychische Gezondheid, Nationaal MS Fonds, Stichting MS Research, Nierstichting, Oogfonds, ParkinsonNL, ReumaNederland, Aidsfonds, Prinses Beatrix Spierfonds en Trombose Stichting.
Op 17 juni 2024 was demissionair staatssecretaris van Volksgezondheid Maarten van Ooijen (ChristenUnie) te gast bij Nieuwsuur om te praten over deze waarschuwing voor een 'gezondheidsramp' (NPO 2, 21.30 uur). Dit item is hier terug te kijken (vanaf 14:10).
