Dinsdagavond 20 juni heeft de Tweede Kamer gedebatteerd over de afwijzing van de Kamercommissie van het burgerinitiatief rookvrije horeca. Aan het einde van het debat werd duidelijk dat de Kamer de aanbeveling van de commissie volgde om het initiatief niet op de agenda van de Kamer te zetten. Een samenvatting van het debat met de standpunten van de partijen die deelnamen kunt u hier lezen.
Deelnemers aan het debat waren de Kamerleden Van der Ham (D66), Van der Vlies (SGP), Griffith (VVD), Spies (CDA), Timmer (PvdA), en Duijvendak (GroenLinks). De commissie werd vertegenwoordigd door Kamerlid Mosterd (CDA). Van der Ham opende het debat. Hij stelde het besluit van de commissie zelf centraal. Hij vond het vooral jammer dat het burgerinitiatief was afgewezen omdat de uitleg van het woord 'besluit', zoals het in de wet op het burgerinitiatief staat, zodanig was dat elke vorm van overweging van de Tweede Kamer als besluit was aangemerkt.
Wanneer neemt de Kamer een positie in die als 'besluit' wordt aangemerkt? Hij haalde de Algemene Wet Bestuursrecht erbij, die aangaf dat ook 'niet besluiten'van een bestuursorgaan ook als besluit werd aangemerkt, maar dat dat niet gold voor de Tweede Kamer, die niet als bestuursorgaan in de zin van de Awb wordt aangemerkt. Het woord 'besluit' mocht wat hem betreft nader worden gedefinieerd.
Van der Vlies steunde Van der Ham in zijn opmerking. Ook hij vond de helderheid hard nodig. Het burgerinitiatief vond hij alleen nodig voor zaken die de Kamer laat liggen. Dit was helaas niet zo bij het onderwerp 'rookvrije horeca'. Griffith vroeg aan Van der Ham wat volgens hem een besluit is. Van der Ham antwoordde dat hij dat juist graag nader wilde definieren, omdat het voor hem ook niet duidelijk is wanneer de Kamer juist wel of juist niet een besluit neemt.
Spies vond dat Van der Ham om de term besluit heendraaide. Volgens haar is het volstrekt duidelijk dat de Kamer in de afgelopen 2 jaar diverse keren een besluit heeft genomen dat te maken had met roken in de horeca. Duijvendak vond dat de drempel voor het initiatief te hoog is vastgesteld. Clean Air Nederland heeft een enorm succes geboekt door meer dan 62.000 handtekeningen te verzamelen, maar ze 'lopen nu met het hoofd tegen de muur' door deze afwijzing op technische gronden. Dit vergroot volgens GroenLinks de kloof tussen burger en politiek.
Meer aandacht voor zo'n initiatief is wel nodig, het kan niet achteloos terzijde worden geschoven. Hij gaf vervolgens een verrassende draai aan het debat. Niet de term besluit stond bij hem centraal, maar het traject waar de Kamer volgens hem aan begonnen is. In november 2003 is een motie aangenomen, dat was duidelijke besluitvorming. De Kamer is toen een traject begonnen waar AMvB's verder de richting bepaalden, maar waar geen besluiten zijn genomen. Volgens Duijvendak zit de Kamer nog steeds in dit traject, dat hij vergelijkt met een tunnel.
Clean Air Nederland wil graag inbreken in die tunnel, er is sprake van nieuwe omstandigheden. De horeca maken er een zooitje van. De vraag is dan aan de commissie of dit door de commissie is meegewogen. De jurisprudentie, dus het bepalen of dit eerste burgerinitiatief aan de wettelijke eisen voldoet, is wellicht te strikt ingevuld. Timmer sloot zich bij Griffith en Spies aan. Ze vond de gang van zaken teleurstellend, maar de commissie had een correct besluit genomen. Ze gaf aan dat het criterium van de twee jaar-eis niet de keus van de PvdA was. Wel was Clean Air Nederland hiervan op de hoogte.
Volgens de PvdA heeft Clean Air Nederland materieel wel bereikt dat de samenleving en de Kamer over de rookvrije horeca spreekt. Helaas konden ze niet aan de 2 jaar-eis voldoen. De PvdA heeft enkele weken geleden een voorstel ingediend om de rookvrije horeca per 1 januari 2008 te regelen, maar kreeg alleen steun van SGP en GroenLinks. Spies gaf vervolgens Clean Air Nederland nog een punt van kritiek mee. Waarom een burgerinitiatief indienen als je van te voren weet dat de afwijzing op technische redenen zal volgen. Dit werd Van der Ham toch iets te gortig. Hij vroeg Spies of ze dan berhaupt verwachtte of er ooit een geldig burgerinitiatief zou worden ingediend. Spies kon zich dit inderdaad niet voorstellen. Haar argument was dat de Kamer in de laatste twee jaar over zoveel onderwerpen had gesproken en besloten dat het ondenkbaar.
