Dinsdagavond vond in de Tweede Kamer het debat plaats over het Nationaal Preventieakkoord. Het deel rond het tabaksbeleid leverde enkele verrassende uitkomsten op.
In het bijzijn van een groot aantal artsen op de publieke tribune, die 's middags uitgebreid campagne hadden gevoerd op het Plein voor het Kamergebouw,
bleek de Kamer ongekend eensgezind en ambitieus. Een citaat uit Trouw van gisteren: “Veel feller dan eerder roept de Tweede Kamer op om het roken uit te bannen”.
Vrijwel alle woordvoerders spraken hun steun uit voor de doelstelling om te komen tot een Rookvrije Generatie én voor de maatregelen die daarvoor nodig zijn. Dat is natuurlijk fantastisch. Veel partijen gaven zelfs aan verder en sneller te willen gaan dan de gemaakte afspraken.
Enkele uitspraken van de woordvoerders van de aanwezige partijen:
- Hayke Veldman (VVD): “Ik kies voor die doelstellingen van de Rookvrije Generatie. De VVD kiest voor de maatregelen die in het akkoord staan. De VVD juicht toe dat er organisaties, instellingen en bedrijven in dit land zijn die al een stap verder gaan dan in dit akkoord staat.”
- Carla Dik-Faber (ChristenUnie): “Elke dag beginnen 75 kinderen — twee, drie schoolklassen vol — met roken. En elk jaar overlijden 20.000 mensen als gevolg van roken. Als je begint met roken, dan kies je daarvoor, maar als je verslaafd bent, heb je geen keuze meer. Op het gebied van roken neemt de staatssecretaris maatregelen om de reclame voor en de zichtbaarheid van rookwaren te beperken. Heel goed, maar ik zou tegen alle drogisterijen, boekhandels en supermarkten willen zeggen: neem ook zelf je verantwoordelijkheid en kap er gewoon mee.”
- Antje Diertens (D66): “Mijn fractie steunt de rookvrije generatie en is dan ook tevreden over de maatregelen met betrekking tot roken. Het verhogen van de prijs per pakje sigaretten is een effectieve maatregel. Het is mooi dat we via accijnsverhoging de prijs kunnen laten stijgen naar een tientje per pakje in 2023.”
- Lilianne Ploumen (PvdA): “Het moet dus veel moeilijker worden gemaakt voor jongeren om de eerste sigaret op te steken. De PvdA wil straffere maatregelen dan de staatssecretaris nu voorstelt. Voorkom dat sigaretten op de hoek van elke straat te koop zijn, voer een vergunningenstelsel in, dring het aantal verkooppunten drastisch terug en verhoog de leeftijdsgrens voor tabaksverkoop naar 21 jaar.”
- Kees van der Staaij (SGP): Bij het roken zie je dat tabaksontmoediging volgens wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd op substantiële prijsverhoging. Dat is heldere taal. Waarom wordt de accijns op pakjes sigaretten niet nog meer verhoogd in deze kabinetsperiode, om hier ook echt serieuze stappen te zetten?
- Léonie Sazias (50PLUS): Ook is men voorstander van de invoering van een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak, om zo het aantal verkooppunten te beperken. Wat vindt de staatssecretaris van zo'n vergunningstelsel? Is hij het met 50PLUS eens dat dat de manier zou zijn — en waarschijnlijk de enige manier — om tabak uit de supermarkten en benzinestations te halen en alleen in speciaalzaken te laten verkopen?
Vervolg
Door de overtuigende steun van de Kamer kan het ministerie van VWS nu in volle vaart door met het uitvoeren van de wettelijke maatregelen waarover in het akkoord afspraken zijn gemaakt. Daarnaast heeft de staatssecretaris tijdens het debat een aantal toezeggingen gedaan, waar hij mee aan de slag gaat. Zo maakt hij bijvoorbeeld extra tempo met het uitwerken van de mogelijkheden om het aantal verkooppunten daadwerkelijk te verminderen.
Moties
Er zijn tijdens het debat negen moties ingediend in relatie tot tabaksontmoediging. Het merendeel van deze moties vraagt om verder of sneller te gaan dan de gemaakte afspraken in het Nationaal Preventieakkoord:
- Verzoekt de regering een vergunningenstelsel in te voeren voor de verkoop van tabak om het aantal verkooppunten van tabak te verminderen en de naleving van de leeftijdsgrens bij de verkoop van tabak te verbeteren. (Van Gerven -SP, Ploumen -PvdA en Renkema -GL).
- Verzoekt de regering te laten onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om voor rokers die niet kunnen stoppen met hulp van beschikbare behandelingen, een klinische behandeling te realiseren, (Sazias - 50plus, Ploumen - PvdA, Van Gerven - SP, Renkema -GL, Van der Staaij - SGP, Ouwehand -PvdD en Van Kooten-Arissen -Van Kooten).
- Verzoekt de regering een nulmeting van het aantal tabaksverkooppunten in Nederland uit te voeren en de komende jaren te monitoren hoe dit aantal zich ontwikkelt, en de Kamer hier jaarlijks over te informeren. roept supermarkten op om te stoppen met de verkoop van tabaksproducten; spreekt daarnaast uit dat als het aantal tabaksverkooppunten de komende jaren — en in ieder geval vóór 2022 — niet substantieel daalt, wettelijke maatregelen moeten worden genomen met als doel dat tabaksproducten hooguit alleen in speciaalzaken te koop zullen zijn, (Kuik -CDA en Dik-Faber -CU)
Alleen de PVV diende een aantal moties in om de afspraken uit het gesloten Nationaal Preventieakkoord terug te dringen. Voor de volledigheid, de PVV verzoekt de regering om:
- nieuwe verpakkingseisen pas door te voeren na evaluatie van de effectiviteit van de eerder ingevoerde verpakkingseisen,
- zware sigaren uit te zonderen van het uitstalverbod en van nadere verpakkingseisen,
- de e-sigaret uit te zonderen van het uitstalverbod en van nadere verpakkingseisen.
Over de moties zal volgende week dinsdagmiddag (10 september) worden gestemd.
Met dank aan de collega's van de Alliantie Nederland Rookvrij voor het debatverslag.
