Bijna 700.000 Nederlanders zijn ziek door roken, blijkt uit een nieuw onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten, en COPD zijn direct gerelateerd aan roken of het vroegere rookgedrag van deze mensen.
Dit aantal, vergelijkbaar met de populatie van Rotterdam, is voor het eerst berekend in opdracht van de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en Longfonds. "672.000 mensen in Nederland zijn ziek als gevolg van roken. Dat is heel veel," zegt RIVM-onderzoeker Henk Hilderink. Het onderzoek toont aan dat zowel jongere als oudere rokers ernstige gezondheidsproblemen ondervinden. Ongeveer 28.000 veertigers en 111.000 vijftigers zijn ziek door roken. "Voor iemand die nooit rookt, is de kans op longkanker heel klein, maar als je rookt, is die kans vele malen groter. Vier van de vijf mensen met longkanker hebben dit door roken," aldus Hilderink. Bij COPD is 80 procent van de gevallen toe te schrijven aan tabak.
Chris Spaan (68) uit Purmerend begon op 13-jarige leeftijd met roken en werd in zijn dertiger jaren ziek. "Door de stress rookte ik steeds meer, tot ik benauwd werd. Pas toen ik niet meer met mijn zoon kon voetballen, nam ik het serieus." Uiteindelijk werd bij Chris COPD vastgesteld. "Ik was verslaafd en verzon van alles om niet te hoeven stoppen," vertelt hij. In 2004 stortte Chris in en raakte licht in coma door zuurstofgebrek. "Toen ik wakker werd, kon ik nog niet eens een washandje optillen. Mijn longfunctie was gedaald tot 10 procent." Chris' verhaal is helaas geen uitzondering. Velen met een rookverleden kampen met chronische ziekten, die hen vaak beletten normaal te functioneren, werken, sporten of reizen. "Je ontneemt jezelf zoveel. Had ik maar nooit gerookt, dan had ik nu nog volop kunnen leven," verzucht hij.
Ondanks de daling van het aantal rokende ouderen, is de trend onder jongeren zorgwekkend. Het aantal scholieren van 12 tot en met 16 jaar dat rookt, is tussen 2019 en 2023 zelfs gestegen, van 7,7 procent naar 8,5 procent. Veel jongeren die vapen, stappen uiteindelijk over op gewone sigaretten. "Zo'n 69 procent van de vapende jongeren rookt ook gewone sigaretten," zegt Károly Illy, directeur van Longfonds en kinderarts. Hij noemt de tabaksindustrie 'dubbel fout': "Door jongeren verslaafd te maken aan nicotine, creëren ze een nieuwe klant voor het leven. Het is echt een criminele industrie."
Illy benadrukt dat drastische maatregelen nodig zijn om de schade van tabak te beperken. Hij steunt het voorstel om de belasting op tabak en e-sigaretten te verhogen en de btw-verhoging op sport af te schaffen. "Dit getuigt van goed verstand. Zonder tabak zouden we een aanzienlijke daling zien van ziektes die nu honderdduizenden Nederlanders treffen," stelt hij. Illy waarschuwt dat zonder ingrijpende maatregelen de tabaksgerelateerde ziektes nog decennia zullen voortduren. Chris Spaan hoopt dat zijn verhaal anderen inspireert om te stoppen met roken, vooral jongeren. "Jongens en meiden, weg met die rommel! Ga alsjeblieft leven."
Op NPO Radio 1 besteedde KRO-NCRV Spraakmakers naar aanleiding van dit nieuws in het item Stand.nl aandacht aan de stelling 'Het anti-rookbeleid moet nog steviger'. Terugluisteren? Vanaf 01:23.
