Verbod e-sigaret met smaakjes

Mango, aardbeienijs, chocolade en mojito: binnenkort zijn deze smaaksensaties in e-sigaretten verleden tijd. Eind juni schreef staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) aan de Tweede Kamer smaakjes in e-sigaretten te gaan bannen; een e-sigaret zal alleen nog naar 'sigaret' mogen smaken. Een maatregel die veel discussie teweegbrengt.

Verhitte discussie

Zo onthulde Follow The Money onlangs dat de tabakslobby erin was geslaagd onderhandelingen over het Nationaal Preventieakkoord te beïnvloeden, ondanks de genomen maatregelen om dit te voorkomen. Regels rondom e-sigaretten bleven tot nu toe redelijk buiten de bemoeienis van de industrie, maar met de aankondiging van de nieuwe maatregel zal dit niet lang zo blijven. Ook is Consumentenorganisatie Actief voor Dampen (Acvoda) samen met de Esigbond direct een petitie gestart tegen het verbod, dat inmiddels al meer dan 1700 keer is ondertekend.

Rookvrije generatie?

De afgelopen jaren is het gebruik van de e-sigaret explosief toegenomen, evenals het hieraan gerelateerde gevallen van gezondheidsklachten. Naast een recent rapport van het Trimbos instituut is het afgelopen jaar vanuit verschillende (internationale) hoeken bewijs gevonden voor de gevaren van e-sigaretten met smaakjes. Het gebruik van smaakjes trekt vooral jongeren aan, en verkleint daarmee de opstap naar het roken van 'gewone' sigaretten. Dit gaat compleet in tegen het beleid van de Nederlandse overheid die streeft naar een rookvrije generatie in 2040. Een verbod op smaakjes is daarom zeker gerechtvaardigd.

Europese gebreken

Op Europees niveau worden de productie, de verkoop en het gebruik van e-sigaretten daarentegen nauwelijks geregeld. In het beschermen van de volksgezondheid heeft de Europese Unie een 'gedeelde bevoegdheid' met de lidstaten, wat betekent dat het principe van subsidiariteit filtert wat de EU zal reguleren of niet. Zolang landen zelf in staat zijn om e-sigaretten te reguleren zal de EU niet ingrijpen tot assistentie van 'hogerop' echt nodig is. Net als in Nederland, liggen ook op EU- niveau lobbyisten op de loer. Daarom wordt het nu tijd om te leren van het verleden en de tabaksindustrie daadwerkelijk de mond te snoeren bij het uitwerken van nieuwe regels.

In de Europese tabakswetgeving wordt nu voor e-sigaretten alleen een aantal chemische toevoegingen verboden en de marketing beperkt. Smaakjes zijn vanuit de EU gewoon toegestaan. Dit zorgt ervoor dat landen hun eigen plan trekken en dat leidt tot een gefragmenteerd landschap aan regels. Omdat goederen zich vrij door de EU mogen bewegen, is het vrijwel onmogelijk voor de afzonderlijke landen om een streng beleid te handhaven.

Nederland voorloper

De diversiteit aan regels binnen de EU is enorm. In veel Europese landen, waaronder Tsjechië en Bulgarije, zijn er nauwelijks regels, terwijl Finland uitsluitend e-sigaretten met tabakssmaak toestaat. Waar Nederland tot nu toe een mild beleid voerde, zijn we nu naar een strengere en meer beperkende regelgeving aan het bewegen.

Dit gaan we steeds meer zien. Het voorbeeld van Nederland illustreert een beweging van veel landen binnen de EU: hoe meer bewijs voor gezondheidsrisico’s aan het licht komt, hoe meer landen een strenger beleid zullen gaan voeren. Landen die al lage prioriteit gaven aan e-sigaret regulering daarentegen, blijven tot nu toe achter. Verschillen tussen landen nemen toe en daarom is Europese regelgeving nodig.

Volksgezondheid prioriteit

Nu het waarborgen van de volksgezondheid behoort tot een van de belangrijkere doelen van de EU, zou het de Europese Commissie niet misstaan hier actie te ondernemen. Naar aanleiding van de informatie die recentelijk aan het licht is gekomen, zou het bannen van smaakjes van e-sigaretten niet minder dan een logische stap zijn. Een stap die genomen zal moeten worden met minimale invloed van de tabaksindustrie.

Wanneer de EU zorgt voor alom geldende maatregelen zullen landen zich gesterkt voelen in het uitwerken en handhaven van een strenger beleid. Ook Nederland zal daarbij flink gebaat zijn. De huidige tabakswetgeving vraagt om modernisatie en de Europese Commissie moet snel smaakjes in e-sigaretten gaan verbieden. Ik vraag me af: EU, waar blijf je!?

Auteur Ilse 't Mannetje, Student Global Law, Tilburg University

• Een verkorte weergave van dit artikel in AD