Tabaksmultinationals met hun ziekmakende producten moet je nooit geloven. Daarom moeten nieuwe nicotineproducten, al dan niet met tabak, net zo hard bestreden worden als sigaretten, schrijven Wanda de Kanter en Bas van Lier.
Tabaksbedrijven, zoals Philip Morris, blijven wereldwijd nicotineproducten promoten, ook al zijn de schadelijke gevolgen van hun producten al decennialang bekend. Wanda de Kanter en Bas van Lier stellen dat de industrie, ondanks hun claims over minder schadelijke alternatieven zoals e-sigaretten en verhitte tabaksproducten, nog steeds inzet op verslaving als businessmodel. Dit model zorgt voor enorme winsten, ondanks de miljarden die de industrie moet betalen aan schadevergoedingen voor de gezondheidsproblemen die hun producten veroorzaken.
In de loop der jaren heeft de tabaksindustrie op verschillende manieren geprobeerd om hun producten minder schadelijk te laten lijken. Een van hun strategieën is het toevoegen van filters aan sigaretten, terwijl deze filters in werkelijkheid niet voorkomen dat schadelijke stoffen worden ingeademd. Daarnaast hebben fabrikanten manieren ontwikkeld om via kleine gaatjes in de filters de controles op teer, nicotine en koolmonoxide te manipuleren. De industrie blijft ontkennen dat deze trucjes schadelijke effecten maskeren en de werkelijke gevaren verhullen.
De nieuwe "rookvrije" alternatieven zoals e-sigaretten en verhitte tabaksproducten, hoewel gepresenteerd als gezondere opties, blijken schadelijke stoffen te bevatten die de gezondheid op lange termijn kunnen aantasten. Deze producten veroorzaken onder andere DNA-schade en mentale problemen door de hoge nicotineconcentraties. Bovendien blijken ze vooral kinderen en jongeren aan te spreken. In de afgelopen jaren heeft zich wereldwijd een "vape-epidemie" onder jongeren ontwikkeld, waarbij jongeren door het zogenaamde "gateway-effect" via vapen overgaan op roken.
Om deze producten te promoten, maakt de tabaksindustrie vaak gebruik van dubieuze methoden. Zo onthulde een klokkenluider in Japan dat Philip Morris wetenschappers betaalde om te bewijzen dat hun verhitte tabaksproduct IQOS minder schadelijk is dan traditionele sigaretten. Ook worden jongeren verleid met marketing via sociale media, influencers en evenementen zoals festivals en Formule 1-races. Dit wijst erop dat de doelgroep van deze producten niet alleen volwassen rokers zijn, zoals de bedrijven vaak beweren, maar juist jongeren die vatbaar zijn voor verslaving.
De Kanter en Van Lier roepen op tot strengere maatregelen om kinderen en jongeren te beschermen tegen deze producten. Op 12 december bespreekt de Tweede Kamer het burgerinitiatief Nicotinee, dat pleit voor een generatiegebonden verbod op de verkoop van nicotineproducten aan iedereen geboren vanaf 2012. Dit betekent dat zij nooit tabak zouden kunnen kopen, omdat de minimumleeftijd voor aankoop elk jaar met een jaar zou worden verhoogd, een beleid dat ook in het Verenigd Koninkrijk en andere landen wordt overwogen. Daarnaast vraagt het initiatief om de oprichting van een onafhankelijke autoriteit die toezicht houdt op de verkoop van tabak en rookwaren aan jongeren, om zo de naleving van de wet te verbeteren.
Volgens de Kanter en Van Lier is het cruciaal om naast deze maatregelen een ontmoedigingsbeleid in stand te houden, zoals jaarlijkse accijnsverhogingen, beperking van het aantal verkooppunten, reclameverboden en ondersteuning voor rookstopprogramma's. Deze maatregelen zijn volgens hen nodig om de gezondheidsrisico’s van nicotinegebruik te beperken en om de economische kosten van roken, die jaarlijks oplopen tot tientallen miljarden euro’s, te verlagen.
