Wegwerp-vapes lijken onschuldig, maar nieuw onderzoek onthult schokkende hoeveelheden giftige metalen zoals lood en nikkel – met grote gezondheidsrisico’s.
Promovendus Mark Salazar van de Universiteit van Californië (UC Davis) raakte tijdens zijn onderzoek naar e-sigaretten geïntrigeerd door een nieuwe rage: wegwerp-vapes. Zijn eerdere studies richtten zich op oudere, hervulbare modellen, waarbij hij slechts lage concentraties schadelijke metalen aantrof in de damp. Maar toen vrienden hem introduceerden aan de populaire wegwerpvarianten, werd zijn onderzoek in één klap een stuk urgenter. De eerste metingen leverden zulke buitensporige metaalwaarden op dat hij dacht dat zijn meetapparatuur defect was.
Samen met zijn team onderzocht Salazar zeven verschillende wegwerp-vapes van drie populaire merken. Door realistische gebruikssimulaties – honderden tot duizenden trekjes per toestel – ontdekten ze iets verontrustends: hoe meer een vape gebruikt werd, hoe giftiger hij werd. Vooral de concentraties nikkel en lood in de damp namen exponentieel toe naarmate het apparaat zijn einde naderde. In sommige gevallen waren de metaalniveaus aan het eind van de levensduur wel 100 tot 1000 keer hoger dan aan het begin.
Maar waar komen die metalen vandaan? Het team ontdekte dat sommige al aanwezig waren in de vloeistof vóór gebruik, terwijl andere geleidelijk vrijkwamen uit de onderdelen van het toestel zelf. Zo bevatten de verwarmingsspiralen vaak nikkel en chroom, die bij verhitting afbreken en metalen loslaten. Nog schokkender was de ontdekking van loodhoudende onderdelen die niet eens verhit worden – zoals batterijconnectoren en omhullingen – maar toch giftige metalen afgeven aan de vloeistof nog vóór het apparaat gebruikt wordt. In twee merken troffen ze bovendien hoge concentraties antimoon aan, vermoedelijk al in de vloeistof terechtgekomen tijdens het productieproces.
Waarom is dit zo gevaarlijk? Volgens Salazar zijn stoffen als nikkel en antimoon bewezen kankerverwekkend voor de luchtwegen. Lood is zelfs een bekend neurotoxine waarvoor geen veilig niveau bestaat, vooral niet voor kinderen en jongeren. De gemeten concentraties overschreden ruimschoots de gezondheidsnormen, wat ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt voor regelmatige gebruikers.
En dan rijst de vraag: zijn vapes eigenlijk nog wel veiliger dan gewone sigaretten? De vergelijking is schokkend. Sommige wegwerp-vapes, zoals de Esco Bars 2500, bleken op het vlak van loodblootstelling zelfs gevaarlijker dan traditionele sigaretten. Zo kan het nemen van 100 trekjes van deze vape je blootstellen aan evenveel lood als het roken van 19 pakjes sigaretten per dag. Andere merken zoals ELF Bar en Flum Pebble overschreden de loodlimieten niet, maar stootten juist weer meer nikkel of antimoon uit.
Salazar trekt een verontrustende conclusie: “Illegale wegwerp-vapes behoren wellicht tot de gevaarlijkste tabaksproducten die ooit zijn ontwikkeld.” Terwijl deze apparaten razendsnel aan populariteit winnen, vooral onder jongeren, blijft de wetenschap achter. De meeste onderzoeken zijn nog steeds gericht op verouderde modellen. Dat moet anders, stelt hij. Hij roept op tot grootschaliger testen, strengere regelgeving rond metaaluitstoot, en hardere handhaving op de verkoop van illegale producten. Want achter het kleurrijke en hippe imago van wegwerp-vapes schuilt een stille maar dodelijke dreiging.
