Tweede Kamerlid Harmen Krul (CDA) stelt voor om een tabaksheffing in te voeren waarmee de tabaksindustrie financieel bijdraagt aan de bestrijding van tabaksgebruik en verslaving.
Dit voorstel, geïnspireerd op een Canadees model, moet de overheid helpen bij het realiseren van de Rookvrije Generatie in 2040. Het CDA wil dat de tabaksindustrie niet langer alleen winst maakt, maar ook meebetaalt aan de maatschappelijke kosten die het veroorzaakt.
De tabaksindustrie verdient namelijk miljarden aan rookverslaving, terwijl de overheid miljoenen uitgeeft aan rookpreventie, verslavingszorg en handhaving. Het CDA wil deze kosten niet langer bij de belastingbetaler neerleggen, maar verhalen op de industrie zelf. De heffing zou jaarlijks worden opgelegd aan fabrikanten en importeurs, en de opbrengsten zouden worden ingezet voor campagnes zoals stoppen-met-rokenprogramma’s, rookvrije zones en de bestrijding van illegale handel.
De overheid streeft ernaar om in 2040 een rookvrije generatie te realiseren, waarin minder dan 5% van de volwassenen rookt en jongeren niet beginnen met roken of vapen. Maatregelen uit het Nationaal Preventieakkoord, zoals accijnsverhogingen, een verbod op smaakjes in e-sigaretten en strengere verkoopregels, hebben al effect gehad. Toch blijft de opkomst van vapen een zorg, vooral onder jongeren. Vapen wordt steeds vaker als opstap naar roken gezien en brengt op zichzelf grote gezondheidsrisico’s met zich mee.
Hoewel Nederland dus al stappen heeft gezet, waarschuwt het CDA dat de huidige maatregelen niet voldoende zijn. Het kabinet bezuinigt de komende jaren op rookpreventie, waardoor er minder middelen beschikbaar zijn voor voorlichting en verslavingszorg. Een tabaksheffing zou deze bezuinigingen kunnen opvangen en tegelijkertijd de tabaksindustrie verantwoordelijk kunnen stellen voor de schade die zij veroorzaakt.
In Canada betalen tabaksfabrikanten een jaarlijkse heffing op basis van hun marktaandeel. Deze heffing dekt de kosten van rookpreventie, handhaving en regulering. In Nederland zou een soortgelijk systeem kunnen worden ingevoerd, waarbij de kosten voor tabaksontmoedigingsbeleid direct worden verhaald op de industrie. Dit model zorgt ervoor dat fabrikanten niet zomaar de kosten kunnen doorberekenen aan consumenten, wat een extra ontmoedigend effect heeft.
Het principe ‘de vervuiler betaalt’ is al gangbaar in milieubeleid en andere sectoren. Zo betalen fabrikanten van wegwerpplastic al mee aan de opruimkosten van hun producten. Het CDA wil dat de tabaksindustrie op dezelfde manier wordt aangepakt. Met een tabaksheffing wordt niet alleen rookpreventie gefinancierd, maar wordt ook een signaal afgegeven: roken en vapen horen niet langer bij een gezonde samenleving.
