Het aantal mensen met longkanker stijgt wereldwijd. Opvallend dat bij mensen die nooit gerookt hebben het aantal gevallen met longkanker ook stijgt. Luchtvervuiling is daarbij de belangrijke factor.
Longkanker wordt traditioneel geassocieerd met roken, maar steeds vaker wordt de ziekte vastgesteld bij mensen die nooit sigaretten of tabak hebben gerookt. Onderzoek van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC), onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), toont aan dat longkanker onder zogenoemde ‘nooit-rokers’ wereldwijd de vijfde belangrijkste doodsoorzaak door kanker is. De voornaamste vorm van longkanker bij deze groep is adenocarcinoom, en de toename ervan is vooral zichtbaar bij jonge vrouwen.
Luchtvervuiling als belangrijke factor
Uit diverse studies blijkt dat luchtvervuiling een significante rol speelt in de stijging van longkankergevallen bij niet-rokers. Vooral fijnstof afkomstig van uitlaatgassen, industrie, landbouw en houtverbranding wordt gezien als een belangrijke aanjager. In 2022 werden wereldwijd naar schatting 200.000 gevallen van adenocarcinoom direct in verband gebracht met blootstelling aan fijnstof.
Hoewel een direct causaal verband tussen luchtvervuiling en adenocarcinoom nog niet onomstotelijk is vastgesteld, stapelen de bewijzen zich op. De meeste gevallen van deze vorm van longkanker onder niet-rokers worden gezien in Oost-Azië, met name in China, waar de luchtvervuiling het hoogst is. Maar ook in Nederland wordt een deel van de longkankergevallen toegeschreven aan blootstelling aan fijnstof: naar schatting geldt dit voor 17,8% van de patiënten, wat neerkomt op ongeveer 2.550 mensen per jaar.
Longkanker wereldwijd
Longkanker is wereldwijd de meest voorkomende vorm van kanker. In 2022 kregen ruim 2,5 miljoen mensen de diagnose. Van alle longkankerpatiënten had 45,6% van de mannen en 59,7% van de vrouwen adenocarcinoom. Onder nooit-rokers is dit type longkanker zelfs verantwoordelijk voor 70% van de gevallen.
Wetenschappers benadrukken dat de tijdspanne tussen blootstelling aan kankerverwekkende stoffen en het ontstaan van kankercellen vaak tientallen jaren kan bedragen. Daarnaast hebben veranderingen in rookpatronen en de productie van sigaretten in de afgelopen decennia invloed op de verschuiving in typen longkanker.
Wat kunnen we doen?
Roken blijft de grootste risicofactor voor longkanker, maar ook het verminderen van luchtvervuiling is cruciaal in de strijd tegen deze ziekte. Longkanker Nederland en andere gezondheidsorganisaties geven de volgende adviezen om de blootstelling aan vervuilde lucht te minimaliseren:
- Controleer de luchtkwaliteit in je omgeving met tools zoals de Gezonde Lucht Check van het Longfonds.
- Woon je in een gebied met veel verkeer? Houd de ramen dicht tijdens drukke momenten en ventileer aan de minst drukke kant.
- Vermijd houtstook, zoals open haarden en houtkachels. Elektrische alternatieven zijn minder vervuilend.
- Gebruik een elektrische barbecue in plaats van een houtskoolbarbecue om luchtvervuiling te verminderen.
Conclusie
De stijging van longkanker onder nooit-rokers is een zorgwekkende ontwikkeling. Hoewel roken nog steeds de voornaamste oorzaak van longkanker blijft, groeit het bewijs dat luchtvervuiling een belangrijke factor is, vooral bij adenocarcinoom. Beleidsmakers en gezondheidsinstanties worden opgeroepen om maatregelen te nemen om zowel roken als luchtvervuiling te verminderen, om zo de wereldwijde longkankercijfers terug te dringen.
Bronnen
