Het smaakjesverbod voor vapes werkt en heeft gezorgd voor een daling van 40%, blijkt uit een onderzoek van het RIVM. Het verbod was ook bedoeld om het gebruik te verminderen.
Het verbod op smaakjes in e-sigaretten, dat begin 2024 werd ingevoerd, heeft geleid tot een daling in het gebruik van vapes. Uit een onderzoek van het RIVM blijkt dat 40 procent van de gebruikers minder is gaan vapen en 22 procent zelfs helemaal is gestopt. Dit verbod was met name bedoeld om het gebruik onder jongeren terug te dringen, en de eerste resultaten tonen aan dat dit effect heeft.
Het onderzoek, uitgevoerd onder meer dan 1000 e-sigaretgebruikers, laat zien dat vooral jongeren tussen de 13 en 25 jaar door het verbod zijn gestopt of minder zijn gaan vapen. Van deze groep geeft 41 procent aan minder te vapen, en 20 procent zegt helemaal gestopt te zijn. Onder volwassenen vanaf 25 jaar is een vergelijkbare daling zichtbaar: 38 procent vapet minder en 26 procent is gestopt.
Naast het effect op vape-gebruik onderzocht het RIVM ook mogelijke ongewenste neveneffecten, zoals de overstap naar andere schadelijke middelen of het kopen van smaakjes via de illegale markt. De meeste stoppers bleken geen alternatieve producten te zijn gaan gebruiken. Wel blijken fysieke winkels in Duitsland een belangrijke bron van illegale smaken te zijn, wat volgens het RIVM pleit voor bredere Europese regelgeving. Het terugdringen van vapen is een prioriteit voor de overheid, mede vanwege de gezondheidsrisico’s. In 2023 belandden minstens 14 kinderen in het ziekenhuis door vapen, met ernstige gevallen zoals een longbloeding bij een 16-jarige jongen en een opname op de intensive care van een 15-jarig meisje. Kinderartsen vrezen dat het werkelijke aantal gezondheidsklachten veel hoger ligt.
Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) overweegt daarom verdere aanscherping van de wet. Hij wil onder andere het illegaal aanbieden van vapes via sociale media strafbaar stellen en de boetes verhogen. Daarnaast werkt hij aan een wetsvoorstel om ook het in voorraad hebben van smaakjesvapes te verbieden, zodat verkopers niet kunnen wegkomen met grote hoeveelheden illegale vapes. Het RIVM is tevreden met de resultaten en benadrukt dat de combinatie van het verbod en strengere handhaving door de NVWA effectief is. Later dit jaar worden de volledige onderzoeksresultaten gepubliceerd.
