Een rookverslaving is zowel een lichamelijke, een gedragsmatige als een psychologische verslaving. Stoppen met roken is daarom een aanpak op meerdere fronten.
Nicotine is extreem verslavend, vergelijkbaar met heroïne cocaïne of alcohol, en beïnvloedt het beloningssysteem in de hersenen. Daarnaast raken roken en dagelijkse routines met elkaar verweven (bijvoorbeeld bij koffie of na het eten), en wordt roken vaak gebruikt als een manier om met stress om te gaan. De aanpak van tabakoloog Virginie Wauters:
Succes en valkuilen
Gemiddeld hebben mensen 5 tot 7 pogingen nodig om definitief te stoppen. Impulsief stoppen zonder voorbereiding leidt vaak tot terugval. Veel mensen onderschatten ontwenningsverschijnselen zoals prikkelbaarheid en hoofdpijn, of denken ten onrechte dat ze slechts ‘af en toe’ kunnen roken zonder weer volledig verslaafd te raken.

Stopmethodes en begeleiding
Stoppen kan cold turkey of met hulpmiddelen zoals nicotinepleisters en -kauwgom. Begeleiding vergroot de slaagkans aanzienlijk; in België wordt rookstopbegeleiding gedeeltelijk terugbetaald. Goede voorbereiding, zoals het identificeren van triggers en steun zoeken bij de omgeving, helpt bij het volhouden.
Timing en voorbereiding
Het ideale stopmoment is persoonlijk. Voorbereiding omvat nadenken over moeilijke situaties en strategieën bedenken om niet te hervallen. Mensen die nicotinevervangers gebruiken, moeten deze geleidelijk afbouwen om ontwenningsverschijnselen te minimaliseren.
E-sigaret en medicatie
Vapen kan als tussenstap dienen, maar is niet ideaal vanwege de moeilijk te controleren nicotine-inname. Specifieke medicatie kan helpen voor zware rokers die al meerdere keren zonder succes geprobeerd hebben te stoppen.
Gewichtstoename en gezondheidswinst
Veel mensen vrezen gewichtstoename door rookstop, maar dit kan worden beperkt door nicotine langzaam af te bouwen en gezondere gewoontes aan te nemen. De gezondheidsvoordelen van stoppen zijn groot: na 48 uur verbetert de zuurstoftoevoer, en na 15 jaar is het risico op hart- en vaatziekten gelijk aan dat van een niet-roker. Zelfs op latere leeftijd heeft stoppen nog gezondheidsvoordelen.
Stoppen in 6 stappen
- Motivatie vinden: Focus op positieve effecten zoals gezondheid, geldbesparing en trots.
- Informeren: Begrijp je rookgewoontes en verslaving.
- Een methode kiezen: Hulpmiddelen en begeleiding verhogen de kans op succes.
- Voorbereiden: Denk na over lastige situaties en zoek steun.
- Actie ondernemen: Prik een stopdatum en beloon jezelf voor succes.
- Volhouden: Wees voorbereid op verleidingen en omarm je nieuwe identiteit als niet-roker.
Stoppen met roken vraagt om een doordachte strategie, maar met de juiste aanpak en ondersteuning is succes haalbaar.