Bij tabaks- en alcoholontmoediging houdt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) toezicht op de naleving van wetgeving en stimuleert gedragsverandering bij bedrijven en consumenten.
De Nederlandse overheid streeft naar een gezondere samenleving, waarbij kinderen een goede start krijgen en hun hele leven profiteren van gezonde keuzes. Roken, vapen en overmatig alcoholgebruik veroorzaken ernstige gezondheidsproblemen en maatschappelijke schade. Daarom is het doel om een rookvrije en vapevrije generatie te realiseren en problematisch alcoholgebruik vóór 2040 drastisch te verminderen.
Gezondheidsimpact en preventieve maatregelen
Roken en overmatig alcoholgebruik behoren tot de grootste oorzaken van ziekte en sterfte in Nederland. Jaarlijks overlijden ongeveer 19.000 mensen aan de gevolgen van roken en 2500 mensen door alcoholgerelateerde oorzaken. Om te voorkomen dat jongeren beginnen met roken, vapen en drinken, zet de overheid in op preventie, voorlichting en striktere wetgeving. De NVWA controleert de naleving van deze wetgeving en past innovatief toezicht toe om in te spelen op nieuwe maatschappelijke trends.
Daarnaast houdt de NVWA toezicht op het experiment gesloten coffeeshopketen, dat onderzoekt of gereguleerde productie, distributie en verkoop van cannabis mogelijk is binnen een gecontroleerd systeem.
Toezichtprioriteiten in 2025
De NVWA richt zich op de volgende speerpunten om een rookvrije, vapevrije generatie en een gezonde leefstijl te bevorderen:
- Verminderen van beschikbaarheid, zichtbaarheid en aantrekkelijkheid van rookwaren.
- Beperken van blootstelling aan roken en vapen.
- Tegengaan van de online beschikbaarheid van alcohol voor jongeren.
- Toezicht houden op het experiment gesloten coffeeshopketen.
De wetgeving wordt steeds strenger, waardoor rookwaren en alcohol op minder plekken verkocht mogen worden en minder aantrekkelijk worden gemaakt, bijvoorbeeld door het smaakjesverbod op vapes. Dit kan echter leiden tot een groeiende zwarte markt en illegale handel in deze producten. De NVWA zal hier extra toezicht op houden.
Nieuwe uitdagingen en risico’s
De NVWA constateert verschillende risico’s in de strijd tegen tabaks- en alcoholgebruik:
- Gezondheidsrisico’s en maatschappelijke effecten van rookwaren en overmatig alcoholgebruik.
- Nieuwe trends onder jongeren en de opkomst van aantrekkelijke, schadelijke producten die een rookvrije generatie in gevaar brengen.
- Omzeiling van wetgeving door bedrijven, bijvoorbeeld via nieuwe verkoopstrategieën en de introductie van alternatieve nicotineproducten.
- Een toenemende illegale handel door strengere regelgeving in combinatie met een blijvende vraag naar rookwaren en alcohol.
Om deze risico’s te beperken, werkt de NVWA samen met andere organisaties en ontwikkelt zij toezicht verder om misbruik en verleidingstactieken van bedrijven tegen te gaan.
Conclusie
De overheid en de NVWA zetten zich actief in voor een gezonder Nederland door tabaks- en alcoholgebruik te ontmoedigen. Via preventie, strengere wetgeving en innovatief toezicht wordt geprobeerd een rookvrije, vapevrije en gezonde generatie te realiseren. De grootste uitdagingen liggen in het tegengaan van nieuwe verslavende producten, het omzeilen van regels door bedrijven en de illegale handel die kan ontstaan door strengere regelgeving.
