De leeftijdsgrens voor tabaks- en nicotineproducten, waaronder ook vapes, moet worden verhoogd naar 21 jaar. Dit stellen verslavingspsychologen van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).
De dringende oproep van verslavingspsychologen benadrukt dat deze maatregel hard nodig is, gezien de toenemende populariteit van roken en vapen onder jongeren en jongvolwassenen, ondanks eerdere maatregelen zoals het Nationaal Preventieakkoord.
Zorgwekkende toename onder jongeren
Hendrik Roozen van het NIP spreekt van een zorgwekkende trend: steeds meer jongeren en jongvolwassenen grijpen naar tabak of e-sigaretten. Uit recent onderzoek blijkt dat vapen, net als roken, aanzienlijke risico’s met zich meebrengt voor de gezondheid. E-sigaretten bevatten vaak hoge concentraties nicotine, die schadelijker zijn dan de nicotine in traditionele sigaretten. Daarnaast kunnen ze giftige metalen zoals lood, chroom en nikkel vrijgeven, wat ernstige gezondheidsproblemen veroorzaakt, zoals longschade en hart- en vaatziekten.
Kinderlongarts Noor Rikkers voegt hieraan toe dat nicotine het ontwikkelende brein ernstig kan verstoren. “Nicotine beschadigt het vermogen om te leren, te concentreren en impulsen te beheersen. Deze schade is vaak onomkeerbaar.” Vooral jonge gebruikers lopen risico, omdat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. Dit kan leiden tot langdurige verslaving en een verhoogde kans op andere verslavingen, zoals die aan drugs of alcohol.
Effectiviteit van de leeftijdsverhoging
Onderzoek toont aan dat een verhoging van de leeftijdsgrens effectief is in het verminderen van tabaksgebruik. Jongeren zijn gevoeliger voor verslavingen, en een groot deel van de volwassen rokers is begonnen vóór hun 21e levensjaar. Door de leeftijdsgrens te verhogen, wordt de toegang tot tabaksproducten en vapes via commerciële en sociale bronnen beperkt. Vrienden of klasgenoten tussen de 18 en 21 jaar vallen buiten het sociale netwerk van jongeren, waardoor de beschikbaarheid aanzienlijk afneemt.
Daarnaast kan het moeilijker verkrijgen van tabaksproducten een negatieve sociale norm creëren rond roken en vapen. Hierdoor wordt het gebruik onder jongeren ontmoedigd.
Aanvullende maatregelen noodzakelijk
Het verhogen van de leeftijdsgrens is volgens het NIP slechts een deel van de oplossing. Er moeten aanvullende maatregelen komen, zoals:
- Een intensieve overheidscampagne om jongeren bewust te maken van de schadelijke effecten van nicotine en vapen.
- Accijnsverhogingen op tabaksproducten en e-sigaretten om deze minder aantrekkelijk te maken.
- Beperking van verkooppunten, zodat de beschikbaarheid sterk wordt verminderd.
- Verbod op wegwerpvapes, die niet alleen schadelijk zijn voor de gezondheid, maar ook voor het milieu en een verhoogd risico op brandgevaar met zich meebrengen.
Een rookvrije generatie in 2040
Deze maatregelen sluiten aan bij de doelen van het Nationaal Preventieakkoord, waarin is afgesproken dat er in 2040 een rookvrije generatie moet zijn. Om deze ambitie te realiseren, is een stevige aanpak nodig die jongeren beschermt tegen de verleiding en schade van roken en vapen. De psychologen benadrukken: “Als we willen voorkomen dat jongeren een levenslange verslaving ontwikkelen, moeten we nu actie ondernemen. Het verhogen van de leeftijdsgrens naar 21 jaar is een essentiële stap naar een gezondere toekomst.”
Bronnen
