Peukenkunst in Utrecht
Beeld © RTV Utrecht - Robert Jan Booij

In de ontvangsthal van het Stadskantoor van de gemeente Utrecht, bij Utrecht Centraal, staat sinds kort een kunstwerk van Angelina Kumar gemaakt van een half miljoen beschimmelde sigarettenpeuken.

Het Peukenbos: Kunst en Bewustwording over Sigarettenafval

In het Stadskantoor van Utrecht is een opmerkelijk kunstwerk te bewonderen: het Peukenbos. Dit levende kunstwerk, gecreëerd door kunstenaar Angelina Kumar, bestaat uit metershoge pilaren die gigantische sigarettenpeuken voorstellen. Wat het bijzonder maakt, is dat deze pilaren daadwerkelijk vervaardigd zijn uit een half miljoen echte sigarettenpeuken, verzameld tijdens opruimacties door heel Nederland. Het Peukenbos is onderdeel van de tentoonstelling Utrechtse Klimaatverdedigers voorop, waarin kunstenaars hun betrokkenheid bij klimaatvraagstukken tonen.

Van Afval naar Kunst

Angelina Kumar, afkomstig uit India en gevestigd in Utrecht, raakte diep geschokt toen ze ontdekte hoe vervuilend sigarettenpeuken zijn. Volgens het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging van het Trimbos-instituut worden er jaarlijks miljarden peuken weggegooid, die vaak in de natuur belanden. "Eén peuk kan wel 1000 liter water vervuilen," zegt Kumar. "In een sigaret zitten meer dan 7000 stoffen, waarvan 250 toxisch zijn."

Gedreven door haar passie voor duurzaamheid en kunst ontwikkelde Kumar een unieke methode om op oude sigarettenfilters een bepaalde schimmel, mycelium, te kweken. Dit proces, waar ze twee jaar aan werkte in een laboratorium, maakt het mogelijk om sigarettenpeuken te transformeren tot een biologisch veelzijdig en duurzaam schimmelmateriaal. Zo ontstonden de metershoge pilaren die samen het Peukenbos vormen.

Bewustwording en Gedragsverandering

Het doel van het Peukenbos reikt verder dan kunst alleen. Kumar wil mensen inspireren om na te denken over hun gedrag en de impact van afval. "We willen verandering zien. Peuken op straat gooien is nu nog de norm, maar dat gold vroeger ook voor hondenpoep. Gedrag kan en moet veranderen," stelt ze. Dit idee wordt ondersteund door Noreen van Holstein, oprichter van de WasteBar, een mobiele foodtruck waar bezoekers kunnen betalen met zwerfafval. "Een portie poffertjes kost bijvoorbeeld vijfentwintig peuken. Zo stimuleren we mensen op een speelse manier om hun gedrag te veranderen."

Het kunstwerk is meer dan een statische expositie; het blijft groeien door het levende mycelium en creëert tegelijkertijd netwerken van verandering. Kumar merkt dat haar project mensen aanzet tot actie. "Overal in het land ontstaan groepjes burgers die peuken verzamelen en zich inzetten voor een schonere leefomgeving. Net als mycelium vormt zich zo een duurzaam netwerk van betrokkenen."

Toekomst van het Peukenbos

De tentoonstelling werd geopend door wethouder Senna Maatoug, verantwoordelijk voor mobiliteit, klimaat en energie. Zij benadrukte het belang van gezamenlijke inspanningen om de stad klimaatneutraal te maken. "In Utrecht willen we in 2050 klimaatneutraal zijn, en dat kan alleen als iedereen meedoet," aldus Maatoug.

Kumar hoopt dat het Peukenbos na de tentoonstelling door Nederland zal reizen, zodat het op meerdere plekken bewustwording kan creëren. Voorlopig blijft het kunstwerk echter nog te bewonderen in het Stadskantoor van Utrecht, waar het tot en met 24 september gratis te bezoeken is. "We hebben bewust voor deze locatie gekozen om een breed publiek te bereiken. Dit verhaal moet verteld worden om een grotere impact te maken," besluit Kumar.

Bronnen

Meldpunt
Word lid