De handel in illegale sigaretten wordt steeds brutaler en professioneler. De nieuwste trend is het huis-aan-huis verspreiden van flyers met aanbiedingen voor goedkope tabaksproducten.
Geïnteresseerde klanten kunnen eenvoudig een bestelling plaatsen via WhatsApp en krijgen hun tabak vervolgens thuisbezorgd door koeriers. Dit fenomeen is onder andere waargenomen in Breda en Amsterdam.
Huis-aan-huisreclame voor illegale sigaretten
In meerdere steden, waaronder Breda en Amsterdam, worden flyers verspreid waarin handelaren oproepen om te stoppen met ‘te veel belasting betalen’ op sigaretten, onder het mom dat ‘het leven al duur genoeg is’. De folders bevatten een 06-nummer waar klanten via WhatsApp contact kunnen opnemen om een bestelling te plaatsen. Vervolgens wordt de tabak door een koerier bij hen thuis afgeleverd.
In Amsterdam heeft de politie meldingen ontvangen over een specifieke koeriersdienst genaamd De Sigarettenboer, waar een slof Marlboro slechts 50 euro kost – ruim onder de winkelprijs van 120 euro na de recente accijnsverhogingen. In Breda werden soortgelijke flyers gevonden, maar dan voor het product heets, mini-sigaretjes die met een speciaal apparaatje geïnhaleerd worden. Volgens Philip Morris, de fabrikant van Marlboro en heets, is deze illegale handel een serieuze bedreiging voor hun markt en de volksgezondheid.
Hoewel de politie in Zeeland-West-Brabant geen specifieke meldingen over deze flyers kan bevestigen, erkent de douane dat ‘briefjes in de brievenbus’ een veelvoorkomend fenomeen zijn. Dit soort praktijken wordt meegenomen in hun risicoanalyses en controlebeleid.
De herkomst en impact van illegale sigaretten
De aangeboden sigaretten zijn vaak afkomstig uit landen met lagere accijnzen of worden geproduceerd in illegale fabrieken. Hierdoor loopt de Nederlandse staat jaarlijks tientallen miljoenen euro’s aan accijnsinkomsten mis. Ook tabaksfabrikanten, die strenge regels en hoge belastingen moeten naleven, worden economisch benadeeld.
Daarnaast is er geen controle op de leeftijdsgrens, waardoor minderjarigen eenvoudig aan sigaretten kunnen komen. Dit maakt de illegale tabakshandel niet alleen een economisch probleem, maar ook een maatschappelijk en volksgezondheidsprobleem.
Gemakkelijk te verkrijgen via sociale media
Zelfs zonder de huis-aan-huisreclame blijkt het zeer eenvoudig om aan goedkope sigaretten te komen. Uit een praktijkonderzoek van een verslaggever bleek dat hij via sociale media binnen enkele uren in contact kwam met een illegale handelaar in Breda. Nog diezelfde avond kon hij twee sloffen goedkope Marlboro thuis ophalen. Dit laat zien hoe laagdrempelig en goed georganiseerd deze handel is.
Bestrijding en tekortkomingen in handhaving
De opsporing van illegale tabakshandel valt onder Team Smoke, een samenwerking tussen de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD), de douane en het Openbaar Ministerie. Volgens de branchevereniging van tabaksfabrikanten, VSK, doet Team Smoke echter te weinig tegen kleine handelaren.
Terwijl de douane zich richt op de grote netwerken en illegale fabrieken, blijven de kleine aanbieders grotendeels buiten schot. Dit leidt ertoe dat de handel blijft doorgaan. VSK stelt dat zolang deze kleine handelaren niet worden aangepakt, de handhaving een ‘dweilen met de kraan open’-effect heeft.
Conclusie
De illegale tabakshandel is een steeds beter georganiseerde en moeilijk te bestrijden industrie. Door het gebruik van huis-aan-huisflyers, sociale media en bezorgdiensten wordt het voor consumenten steeds makkelijker om aan goedkope, illegale sigaretten te komen. Dit leidt tot aanzienlijke economische schade en ondermijnt de volksgezondheid. Hoewel de douane zich vooral richt op de grote spelers in de tabakssmokkel, blijft de roep om strengere handhaving tegen kleine handelaren groeien.
