De Malediven hebben als eerste land ter wereld een levenslang rookverbod ingevoerd voor iedereen geboren na 1 januari 2007, inclusief een totaalverbod op vapes.

Een opvallend moment in het internationale tabaksbeleid: een klein eilandstaatje in de Indische Oceaan durft de stap te zetten waar grotere landen over praten maar blijven hangen in politiek geruzie. De Malediven hebben hun bestaande Tabakswet aangepast zodat niet alleen de verkoop aan jongeren wordt beperkt, maar dat een hele geboortecohort nooit meer legaal tabak mag kopen, gebruiken of verkocht krijgen.

De gekozen knip is heel concreet: iedereen die op of na 1 januari 2007 is geboren, valt eronder. Dat betekent dat mensen die vandaag nog maar 18 zijn, ook over tien, twintig of dertig jaar niet opeens wél mogen roken. Het is dus geen tijdelijk jeugdverbod maar een permanent recht op gezondheid dat wordt vastgezet in het geboortejaar.

Opvallend is dat de maatregel niet alleen naar Maldivische inwoners kijkt; meerdere bronnen melden dat ook toeristen en tijdelijke bezoekers die na die datum geboren zijn, geen tabak mogen kopen. Daarmee voorkomen de autoriteiten dat het verbod wordt uitgehold door hotels, resorts of bootverkopers die toch leveren aan jonge toeristen. Een tweede, minstens zo belangrijk element is dat de Malediven tegelijk een landelijk verbod op e-sigaretten, vapes en toebehoren doorvoeren. Dat laat zien dat ze hebben gekeken naar de fouten die in andere landen zijn gemaakt: als je tabak weghaalt maar vapes laat staan, verschuift de verslaving gewoon van het ene product naar het andere.

Door alles in één pakket te doen — tabak uitfaseren per generatie, minimumleeftijd naar 21, alle smokeless en vapes onder het verbod, import en productie-apparatuur blokkeren, online verkoop verbieden — ontstaat er een vrijwel gesloten systeem. Alleen klassieke, oudere rokers blijven nog legaal, maar de instroom van nieuwe rokers wordt afgesneden.

Veel internationale media vergelijken het met de rookvrije-generatie-plannen van Nieuw-Zeeland, maar met het grote verschil dat die in Nieuw-Zeeland politiek zijn teruggedraaid, terwijl de Malediven het nu daadwerkelijk laten ingaan. Het land profileert zich zo als “eerste ter wereld” en als voorbeeld voor andere kleine staten die worstelen met hoge rookcijfers en beperkte zorgcapaciteit: voorkomen is goedkoper dan behandelen.

Tegelijk schuwen de Malediven de stok niet; verkopers die toch leveren aan iemand uit de post-2007-generatie riskeren boetes van duizenden dollars, wat voor een kleine economie meteen afschrikwekkend werkt. Alles bij elkaar maakt duidelijk hoe een land met relatief weinig inwoners via één duidelijk besluit — koppelen aan geboortejaar, niet aan leeftijd — een enorme sprong kan maken in de richting van een rookvrije generatie.

Bronnen