Vanaf 1 april 2025 treedt in België een nieuwe wetgeving in werking die de zichtbaarheid en verkoop van tabaksproducten aanzienlijk beperkt.
Deze maatregelen zijn bedoeld om roken te ontmoedigen en vooral jongeren te beschermen tegen nicotineverslaving. Een van de belangrijkste wijzigingen is het uitstalverbod op tabaksproducten. Dit betekent dat winkels zoals krantenwinkels, tankstations en dutyfreezaken tabaksproducten niet langer zichtbaar mogen presenteren. Producten moeten worden opgeborgen in gesloten kasten of achter afgedekte schappen en mogen alleen op specifiek verzoek van een meerderjarige klant kort getoond worden. Deze maatregel is bedoeld om impulsaankopen te verminderen en de zichtbaarheid van tabak in het dagelijks leven te beperken.
Verkoopverbod in grote voedingswinkels
Daarnaast mogen voedingswinkels groter dan 400 vierkante meter vanaf 1 april geen tabaksproducten meer verkopen. Dit treft ongeveer 10% van de verkooppunten en is bedoeld om de beschikbaarheid van tabak te verminderen. Kleinere winkels, zoals krantenwinkels en tankstations, mogen tabak blijven verkopen, mits ze voldoen aan het uitstalverbod.
Reacties van handelaars
Deze nieuwe regelgeving heeft gemengde reacties opgeroepen bij handelaars. Sommigen vrezen omzetverlies en stellen vragen bij de effectiviteit van het uitstalverbod. Bijvoorbeeld, krantenwinkels vragen zich af of het verbod daadwerkelijk zal bijdragen aan het verminderen van rookgedrag. Daarnaast is er kritiek op het onderscheid dat wordt gemaakt op basis van winkeloppervlakte, waarbij grotere winkels geen tabak meer mogen verkopen en kleinere wel. Belangenorganisaties hebben dit als discriminerend bestempeld en zijn naar het Grondwettelijk Hof gestapt.
Handhaving en sancties
De handhaving van deze nieuwe regels ligt bij de Inspectiedienst Consumptieproducten van de FOD Volksgezondheid. In eerste instantie zal de nadruk liggen op sensibilisering en voorlichting van handelaars. Bij overtredingen kunnen echter aanzienlijke boetes worden opgelegd:
- Voor het verkopen van tabak in voedingswinkels groter dan 400 m² variëren de boetes van €208 tot €24.000
- Voor het niet naleven van het uitstalverbod variëren de boetes tussen €2.000 en €800.000
Voorbereiding en aanpassing
Winkeliers hebben een overgangsperiode gekregen om zich aan te passen aan de nieuwe regelgeving. Dit omvat het afbouwen van voorraden en het fysiek aanpassen van winkels om tabaksproducten uit het zicht te plaatsen. Ondanks deze voorbereidingen blijven er praktische bezwaren bestaan. Zo mogen winkeliers tijdens openingsuren de voorraad niet aanvullen, wat logistieke uitdagingen met zich meebrengt.
Deze maatregelen maken deel uit van een breder antirookbeleid van de Belgische overheid, gericht op het verminderen van het aantal rokers en het beschermen van de volksgezondheid. De effectiviteit van deze specifieke maatregelen zal in de komende jaren moeten blijken.
Bronnen
