Het WHO Framework Convention on Tobacco Control (WHO FCTC), een wereldwijd verdrag om het gebruik van tabak te verminderen en de volksgezondheid te verbeteren, bestaat 20 jaar.
De WHO Framework Convention on Tobacco Control (WHO FCTC), een van de meest omarmde VN-verdragen, viert haar 20-jarig bestaan sinds de inwerkingtreding. Dit verdrag, ondertekend door 183 landen en dekkend 90% van de wereldbevolking, is het eerste internationale gezondheidsverdrag onder leiding van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het biedt een juridisch kader voor uitgebreide maatregelen tegen tabaksgebruik, zoals picturale gezondheidswaarschuwingen, rookvrije wetten en verhoogde tabaksaccijnzen. Deze initiatieven hebben miljoenen levens gered.
Impact van de WHO FCTC
Volgens WHO-directeur-generaal Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus is tabak wereldwijd de belangrijkste oorzaak van vermijdbare sterfte en ziekten. Sinds de invoering van de WHO FCTC en het ondersteunende MPOWER-pakket is het wereldwijde tabaksgebruik met een derde gedaald. Op dit moment zijn ongeveer 5,6 miljard mensen beschermd door minstens één tabaksbestrijdingsbeleid conform het verdrag, en studies tonen een algemene daling in rookprevalentie aan.
Belangrijke mijlpalen zijn:
- 138 landen die verplichte grote picturale gezondheidswaarschuwingen op sigarettenverpakkingen hebben ingevoerd.
- Verschillende landen die neutrale verpakkingen verplicht stellen, waardoor branding en marketing van tabaksproducten wordt beperkt.
- Rookvrije wetgeving die nu meer dan een kwart van de wereldbevolking beschermt tegen passief roken op werkplekken en in openbare ruimtes.
- Meer dan 66 landen die een volledig verbod op tabaksreclame, -promotie en -sponsoring hebben ingesteld.
Strijd tegen de tabaksindustrie en haar invloed.
Het WHO FCTC heeft juridische instrumenten geboden om weerstand te bieden tegen de invloedrijke tabaksindustrie, die jaarlijks miljarden dollars investeert om antirookmaatregelen tegen te gaan. Volgens Dr. Adriana Blanco Marquizo, hoofd van het WHO FCTC-secretariaat, probeert de tabaksindustrie zichzelf te positioneren als een deel van de oplossing, terwijl het in werkelijkheid anti-tabaksmaatregelen ondermijnt. Overheden worden opgeroepen om alert te blijven op de strategieën van deze industrie en de controlemaatregelen verder te versterken.
Naast gezondheidsrisico’s draagt tabaksgebruik bij aan sociaaleconomische problemen:
- Het is een belangrijke oorzaak van niet-overdraagbare ziekten (NCD’s), wat leidt tot enorme zorgkosten en armoede, vooral in kwetsbare gemeenschappen.
- Roken verhoogt voedselonzekerheid, zelfs in welvarende landen.
- Tabaksteelt verslindt landbouwgrond die anders gebruikt zou kunnen worden voor duurzame voedselproductie.
- De productie en consumptie van tabak verbruikt essentiële hulpbronnen zoals water en draagt bij aan milieuvervuiling, onder andere door miljarden sigarettenpeuken die jaarlijks in ecosystemen terechtkomen.
Toekomstige uitdagingen en oproep tot actie
Ondanks significante vooruitgang blijft de tabaksindustrie wereldwijd miljoenen doden per jaar veroorzaken en blijft het een zware last op gezondheidszorg en economieën leggen. Dr. Blanco Marquizo roept overheden op om de maatregelen van de WHO FCTC volledig te implementeren, zoals:
- Verhoging van tabaksaccijnzen.
- Striktere handhaving van rookvrije wetten.
- Verbod op tabaksreclame en -sponsoring.
- Regulering en beperking van ingrediënten in tabaksproducten.
- Aanpak van opkomende rook- en nicotineproducten.
Viering van 20 jaar succes en blijvende inzet
Dr. Reina Roa, voorzitter van de Conference of the Parties (COP) van de WHO FCTC, benadrukt dat het verdrag een van de grootste prestaties in de volksgezondheidsgeschiedenis is. Dankzij de WHO FCTC hebben landen effectieve instrumenten om hun bevolking te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van tabak. Met deze mijlpaal wordt 20 jaar vooruitgang, inzet en miljoenen geredde levens gevierd.
