Clean Air Nederland, de belangenvereniging voor een rookvrije samenleving, bestaat 50 jaar. Op 25 mei vindt ter gelegenheid van dit jubileum een congres plaats voor alle leden, oud-leden en donateurs. Op deze dag kijken we zowel terug op als vooruit naar de rookvrije samenleving.
Historie
Het begin ligt al in 1970, een periode waarin roken normaal was en overal was toegestaan. Wie gevoelig was voor tabaksrook had destijds een geïsoleerd leven. Onze eerste protestacties werden gehouden bij Organon in Oss en er volgden er nog vele. Op 1 april 1974 was de notariële oprichting van de "Nederlandse Nietrokersvereniging CAN (Club Actieve Nietrokers)", vanaf begin deze eeuw zijn we landelijk bekend als Clean Air Nederland.
Doelen
Onze doelen zijn de afgelopen 50 jaar niet veranderd: een belangenvereniging voor niet-rokers en een streven naar een rookvrije samenleving. De aanpak is in de kern ook niet veranderd: het signaleren en agenderen van maatschappelijke knelpunten op het gebied van roken en nicotineverslaving en het starten van publieke discussies en campagnes om deze problemen aan te pakken.
Nu exact 50 jaar later kijken we terug op alle acties, campagnes en de mooie resultaten waar we best een beetje trots op mogen zijn. De wereld van de 'Malboro Man' is gelukkig flink veranderd; van stoere lifestyle en rustgevende gezelligheid naar een dodelijke verslaving met grote maatschappelijke schade. Ook de wereld van Clean Air Nederland is veranderd; van kleine ideële actie- en protestgroep naar een erkende landelijke belangenvereniging met vele partijen aan onze zijde.
Ook veranderd is het publieke beeld en draagvlak. Lang was Clean Air Nederland (samen met Stichting Volksgezondheid en Roken) de enige organisatie met een sterke focus op tabaksverslaving en rookoverlast. Afgelopen jaren zijn er meerdere organisaties bijgekomen die in woord en daad een rookvrije samenleving steunen. Om kennis en kracht te bundelen heeft Clean Air Nederland in 2011 samen met andere organisaties het initiatief genomen voor een gezamenlijke brede campagne; de Rookvrije Generatie. Deze krachtenbundeling is effectief gebleken.
Resultaten
We kijken terug op een lange lijst van acties met resultaten; vanaf 1978 een rookverbod in schoolklassen, rookvrije openbare gebouwen, en een rookverbod in vliegtuigen. In 2004 is de rookvrije werkplek tot stand gekomen door rechtszaken (tegen PTT) van één van onze actieve leden. In 2006 was Clean Air Nederland de eerste organisatie die met succes gebruikmaakte van het burgerinitiatief, door 65.000 handtekeningen te verzamelen maakten wij duidelijk dat er een groot draagvlak was voor rookvrije horeca. Op 1 juli 2008 werd het rookverbod in de horeca ingevoerd.
In 2010 draaide VVD-minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Edith Schippers het rookverbod in de horeca deels terug; in kroegen en bars mocht weer gerookt worden. Door rechtszaken van Clean Air Nederland verklaarde de Hoge Raad in 2014 de versoepeling van minister Schippers ongeldig en was de horeca weer rookvrij. Ook voor het opheffen van rookruimtes in de horeca zijn we rechtszaken gestart tegen de overheid. In 2019 heeft de Hoge Raad ook hier een streep door gezet. In het verlengde hiervan hebben we ook de rookruimtes bij de overheid en in het bedrijfsleven uitgeband.
Toekomst
Het publieke beeld van roken is de afgelopen 50 jaar flink veranderd; van stoere lifestyle en rustgevende gezelligheid naar dodelijke verslaving met grote maatschappelijke schade. Door alle veranderingen en de bereikte resultaten is de vraag gesteld of we klaar zijn en kunnen stoppen. De tabaksindustrie blijkt echter keer op keer met nieuwe nicotineproducten (vapes, iqos, snus) en misleiding nieuwe slachtoffers te maken en jongeren verslaafd te maken. Als betrokken maatschappelijke organisatie kunnen wij dat nooit accepteren en blijven wij ons inzetten voor een rook- en nicotinevrije samenleving.
Voor meer informatie over Clean Air Nederland en het 50-jarig jubileum kunt u contact opnemen met Tom Voeten (voorzitter),
